Rola witaminy C
Rola witaminy C jest ogromna w przypadku wielu dolegliwości. Witamina C czyli kwas L-askorbinowy występuje w naturze, w warzywach i owocach.
Witamina C nie jest ani toksyczna ani immunogeniczna czyli nie jest traktowana przez ustrój jako obiekt którego należy zwalczyć.
Nie jest alergenem a wręcz przeciwnie, ma potężne działanie antyhistaminowe. Nie podrażnia też żołądka jak robi to np. aspiryna (czyli kwas acetylosalicylowy). Kwas L-askorbinowy rodzi u osób spożywających ją pewne obawy.
Jak kwaśny jest kwas L-askorbinowy?
Kwas L-askorbinowy jest słabym kwasem (pH=4,2), czyli niewiele mocniejszym od octu. Witamina ta rozpuszczona w wodzie ma kwaśny smak, jednak mniej intensywny niż kwas cytrynowy zawarty w cytrynach czy limonkach.
Zacznijmy od jamy ustnej, tam gdzie kwas L-askorbinowy najpierw trafia. Kwas w jamie ustnej jak wiadomo potrafi zaszkodzić powierzchni szkliwa zębów. Napoje gazowane (np. typu Cola) zawierają kwas fosforowy, używany nota bene przez dentystów aby wytrawić ubytek przed założeniem wypełnień. Wszystko zatem zależy od stężenia i od czasu działania kwasu na szkliwo.
Krótkotrwały kontakt witaminy C z powierzchnią szkliwa podobnie jak napicie się kilku łyków napoju gazowanego nie spowoduje natychmiastowych szkód. Po wypiciu roztworu witaminy wystarczy przepłukać starannie usta wodą aby przywrócić prawidłowy odczyn w jamie ustnej (ślina ma działanie alkalizujące, kiedy jemy lub pijemy coś kwaśnego zwiększa się jej wydzielanie: jest to wbudowany mechanizm obronny. Tabletki powlekane lub kapsułki z witaminą C również mogą chronić jamę ustną przed kwasowością ale mają dwie wady: są drogie (porównując do czystego kwasu L-askorbinowego) jak również mają w składzie rozmaite wypełniacze, które obniżać mogą skuteczność substancji aktywnej która nas interesuje, czyli witaminy C.
Jak kwas L-askorbinowy działa na żołądek?
Czasem niektórzy ludzie posiadający wrażliwy żołądek mogą odczuwać dyskomfort biorąc duże dawki kwasu L-askorbinowego (np. w celu pozbycia się ostrej infekcji wirusowej zalecana dawka to 1.000-3.000 mg lub więcej co 20 minut), uczucie spowodowane skumulowaniem się kwasowej witaminy w żołądku może przypominać zgagę lub podobne odczucie. Z drugiej strony bardzo wiele osób nie notuje żadnych tego typu problemów nawet przy dawkach rzędu 20.000 mg w ciągu godziny.
Kwas naturalnie obecny w żołądku (kwas solny, HCl) jest kilkadziesiąt razy silniejszy niż kwas L-askorbinowy. Gdy przyjmuje się jednorazowo dużą dawkę witaminy organizm wchłania ją do krwiobiegu stosunkowo szybko, lecz zanim to nastąpi może pojawić się uczucie ciężkości w żołądku. Rozwiązaniem dla osób o wyjątkowo wrażliwym żołądku przyjmujących bardzo duże jednorazowo dawki witaminy C będzie przyjmować buforowaną formę kwasu L-askorbinowego lub przyjmować witaminę razem z posiłkiem, napojem lub przekąską. Gdy podaż witaminy C zacznie przekraczać możliwości absorpcyjne (czyli nastąpi nasycenie), zacznie ona wiązać wodę w jelitach wywołując efekt przeczyszczający. Jest to sygnał, że organizm jest nasycony witaminą C, wtedy jej podaż należy zmniejszyć (o 20-50%).
Czy witamina C zaburza równowagę kwasowo-zasadową organizmu?
Nawet spore ilości witaminy C mogą być przyjmowane bez obaw, ponieważ organizm dysponuje mechanizmem buforującym: aktywnie i w sposób ciągły kontroluje pH krwi (fizjologiczny przedział pH krwi żylnej to 7,32-7,42 zaś krwi tętniczej 7,35-7,45). Nerki regulują kwasowość w organizmie selektywnie w dłuższym okresie czasu (godziny, dni) wydalając albo nadmiar kwasów albo nadmiar pierwiastków zasadotwórczych wraz z moczem. W krótszym okresie czasu (minuty, godziny) autonomiczny system nerwowy wzmaga częstotliwość oddychania usuwając więcej dwutlenku węgla z krwi, redukując w ten sposób jej kwasowość. Warto nawiasem mówiąc korzystać z tego mechanizmu odkwaszania organizmu przy każdej nadarzającej się okazji, a służy do tego świetnie umiarkowana aktywność fizyczna (spacery, pływanie, rower, taniec, trampolina itd.).
Niektóre pokarmy jak wiadomo mogą wywołać zakwaszenie. Przykładowo gdy spożywa się więcej białka niż jest to potrzebne, białko to zostaje zmetabolizowane do kwasu, który następnie jest wydalany przez nerki (w postaci kwasu moczowego). W tym wypadku alkalizujące minerały takie jak wapń i/albo magnez są wydalane razem z kwasem, co zubaża nasze zasoby tych minerałów w organizmie. Jednakowoż ponieważ witamina C jest słabym kwasem, nasze ciało może tolerować znaczące jej ilości zanim doszłoby do zakwaszenia ustroju.
Pomimo iż witamina C była swego czasu wiązana z powstawaniem kamieni nerkowych nie ma na to żadnych dowodów (w nagłośnionym swego czasu niezbyt poprawnie przeprowadzonym w Szwecji badaniu o charakterze obserwacyjnym, które stało się podstawą do nagłaśniania twierdzeń o szkodliwości witaminy C na nerki, na 23.355 badanych osób stwierdzono kamienie po 10 latach u 31 osób, czyli u 0,15% badanych, grupa ponadto nie miała szczegółowych wytycznych w zakresie diety.
Formy witaminy C
Dostępne na rynku są rozmaite formy witaminy C, najbardziej popularna z nich (choć nie najtańsza) to tabletki lub kapsułki (niektóre o tzw. przedłużonym działaniu), mniej popularna ale zdecydowanie bardziej ekonomiczna to forma sproszkowana, czysta witamina C w postaci krystalicznego proszku. Witamina w proszku jest szybciej absorbowana przez ciało ponieważ szybko się rozpuszcza i asymiluje (tabletki muszą rozpuścić się dopiero w naszym żołądku).
Twórca medycyny ortomolekularnej i laureat dwóch nagród Nobla, wybitny naukowiec Linus Pauling preferował spożywanie czystej witaminy C w formie proszku, również z uwagi na substancje dodatkowe używane przez producentów przy tabletkowaniu witaminy.
Witamina C buforowana
Dla osób o wrażliwym żołądku (zespół jelita drażliwego, choroba wrzodowa żołądka, dwunastnicy td.) bardziej odpowiednia może okazać się buforowana witamina C (posiadająca mniej kwasowy odczyn), w postaci związków z innymi pierwiastkami (L-askorbiniany wapnia, sodu, magnezu, cynku, chromu itd.).
Witaminę C można zbuforować domowym sposobem przy pomocy sody kuchennej (wodorowęglan sodu, NaHCO3, najlepiej korzystać z sody CZDA, czyli czysta do analizy). Na każdą miarkę witaminy należy dać połowę miarki sody. Odczekać aż zakończy się reakcja chemiczna (uwolni się dwutlenek węgla), płyn będzie musował jakiś czas. Powstanie związek witaminy C czyli L-askorbinian sodu. Soda kuchenna znakomicie neutralizuje kwasowy odczyn kwasu L-askorbinowego. Należy jednak przyznać, że wraz z jej spożyciem spożywamy także sód, co może być mało korzystne na dłuższą metę. Dlatego buforowanie sodą aczkolwiek jest najprostszym i najszybszym sposobem, to jednak nie jest pozbawiony wad.
L-askorbinian wapnia jest kolejną zbuforowaną formą (dostępny w tabletkach), łatwo rozpuszczalną w wodzie, o nieco metalicznym posmaku. Można go również wykonać w domu: na każdą miarkę witaminy C należy wziąć 1/3 miarki węglanu wapnia (CaCO3, kreda, naturalny minerał). Reakcja musowania zajdzie podobna jak z sodą – uwolni się CO2. Jeśli nie macie pod ręką węglanu wapnia można ostatecznie użyć zmielonych na pył dobrze oczyszczonych skorupek jaj (w ponad 90% składających się z węglanu wapnia), jednak płyn należy poddać filtracji jak też i reakcja chemiczna nie zajdzie wzorcowo.
Na każde 1000 mg L-askorbinianu wapnia przypada 110 mg wapnia, zatem i tu należy zachować ostrożność ponieważ zbyt duże spożycie wapnia nie zrównoważone spożyciem magnezu może na dłuższą metę tworzyć zwapnienia w organizmie. Przyjmuje się, że dziennie potrzebujemy średnio 800-1200 mg wapnia i 400-600 magnezu [6], jednak współczesna tradycyjna dieta jest obfita w wapń, a uboga w magnez. Więcej osób cierpi z powodu niedoborów magnezu niż wapnia, szczególnie tych narażonych na stresy, jedzących mało warzyw, biorących leki, pijących dużo kawy itd. W tym wypadku można sięgnąć po askorbinian magnezu w tabletkach, jednak jest to rozwiązanie dosyć kosztowne gdy mamy zapotrzebowanie na większe ilości witaminy C.
Choć askorbiniany są nieco bardziej łaskawe dla wrażliwych żołądków, to jednak ich skuteczność i szybkość działania nie jest taka sama jak czystego kwasu L-askorbinowego, nie sprawdzają się też jako prewencja przed zaziębieniami w takim stopniu jak czyni to oryginał (stąd przeświadczenie wielu osób, że witamina C nie jest żadnym skutecznym środkiem podnoszącym odporność i chroniącym przed przeziębieniem; otóż owszem, jest jak najbardziej skuteczna, ale nie w formie buforowanej tylko oryginalnej.
Liposomalna witamina C
Dostępna na rynku od niedawna liposomalna (liposferyczna) forma witaminy C (Liposomal/Lipospheric Encapsulated Vitamin C) to bardzo obiecująca postać tej witaminy. Szał na liposomy zaczął się jakiś czas temu najpierw w kosmetyce: substancje aktywne obudowane lipidową otoczką chroniącą ją niczym błona komórkowa, głębiej wnikały w naskórek. W przypadku witaminy C molekuły witaminy są otoczone lipidową otoczką, dzięki czemu dostaje ona „kopa”, a w dodatku nie ma szans aby podrażniła żołądek.
Liposomalna witamina C nie tylko nie ma wpływu na żołądek (nawet najwrażliwszy), ale też ma znacznie zwiększoną biodostępność. Oznacza to, że nawet spore jej ilości, podobne do tych, które normalnie musiałyby już być podawane dożylnie (w przeciwnym razie podane doustnie spowodowałyby wypróżnienie), mogą być w formie liposomalnej podane drogą doustną. Przyjmuje się, że w formie liposomalnej witamina C jest 5-10 razy bardziej przyswajalna niż czysty kwas L-askorbinowy. Oznacza to, że 5 g witaminy „zakapsułkowanej” w liposomach będzie miało efekt 25-50 g witaminy „zwykłej” podanej czy to doustnie czy to dożylnie.
Można witaminę C liposomalną wykonać w domu posiadając blender i wanienkę ultradźwiękową (domowa myjka ultradźwiękowa służąca do czyszczenia biżuterii).
Palmitynian askorbylu
Nazwa brzmi tak egzotycznie, że przeciętny człowiek widząc ją na opakowaniu jakiegoś produktu spożywczego pomyśli, iż jest to jakiś obrzydliwy i na pewno szkodliwy konserwant. Tymczasem to poczciwa witamina C! Połączenie kwasów tłuszczowych z kwasem askorbinowym tworzy palmitynian askorbylu, wykorzystywany jako antyutleniacz w przemyśle spożywczym oraz kosmetycznym. Rozpuszcza się zarówno w wodzie jak i w tłuszczu.
Naturalna witamina C
Wielu utrzymuje że najlepszą czy też najbardziej aktywną formą witaminy C jest ta pochodząca z naturalnych źródeł jak acerola czy owoc dzikiej róży. Preparaty z niej są jednak drogie i zawierają stosunkowo niskie dawki.
Wiele osób może uznawać wyższość takich preparatów nad kwasem L-askorbinowym w proszku postrzeganym jako „sztuczny” (w rzeczywistości nie jest wcale taki bardzo sztuczny, ponieważ przy jego produkcji zaprzęga się mikroorganizmy), jednak sam Linus Pauling jak również inni zajmujący się witaminą C naukowcy (w tym jej odkrywca, Albert Szent Gyorgyi) twierdzą, że witamina pochodzenia naturalnego nie jest w niczym lepsza od czystego krystalicznego kwasu L-askorbinowego jaki można zakupić w sklepie chemicznym.
Handlarze suplementami podnoszą również kwestie obecności w ich preparatach bioflawonoidów podnoszących przyswajalność witaminy C. W rzeczywistości w większości tych preparatów ilość bioflawonoidów jest zbyt mała by robić różnicę. Gdy chce się kupić witaminę C w dobrej cenie zawartość bioflawonoidów nie ma znaczenia, o ile jednocześnie spożywa się ich całą masę jedząc żywe, świeże owoce i warzywa czy pijąc wyciskane soki. Dlatego zamiast przepłacać za „naturalne” suplementy wzbogacane bioflawonoidami warto zakupić witaminę w najbardziej ekonomicznej formie proszku i pobierać bioflawonoidy z pożywienia.
Jak dawkować witaminę C?
Przyzwyczailiśmy się, że leki należy przyjmować wyliczone co do mikrograma i jakiekolwiek odchylenia od zaleceń lekarza spowodują w ustroju szkody i/lub efekty uboczne. Jednak witamina C nie jest lekiem. Jest substancją witalną, której niedobór skutkuje zaburzeniami aż do poważnego zachorowania włącznie.
Porównywalną witalną substancją jest np. woda. Wiele dolegliwości spowodowanych jest prostu za małą ilością witaminy C w ustroju w stosunku do zapotrzebowania na daną chwilę.
Jej odkrywca, Albert Szent-Gyorgi (za to okrycie otrzymał Nobla w latach 30-tych ubiegłego wieku) nazwał ją „molekułą dającą życie” (life-giving molecule) i proponował dla tej substancji inną nazwę – witamina P (jak protekcyjna). Mówił: „Opuszczając dżunglę (ok. 2 miliony lat temu) zatraciliśmy zdolność wytwarzania witaminy C. Współczesna nauka i technologia pozwalają na życie w pełnym zdrowiu również poza dżunglą, oferując witaminę C po 1,5 centa za gram. Aby w pełni korzystać z jej dobrodziejstw powinna ona być substancją domowego użytku i być sprzedawana jak cukier czy mąka w supermarketach, a nie w pigułkach przez aptekarzy.”
To co sugerował nam odkrywca witaminy C to jest to, że w każdym domu oprócz (czy zamiast) wypełnionej cukrem cukierniczki powinna stać obok niej druga – z witaminą C po którą sięgalibyśmy łyżeczką (co jest prawidłowe), zamiast brać jej znikome ilości w tabletce (co nie jest prawidłowe, bo mało komu może zapewnić pełnię zdrowia i długowieczność).
Jeśli więc ktoś mówi Ci, że witamina C jest szkodliwa w ilościach powyżej tylu to a tylu gramów dziennie, że powinieneś przyjmować jej tylko tyle to a tyle i ani grama więcej bo sobie zaszkodzisz, albo że nie powinieneś jej przyjmować powyżej jakiejś tam „normy” to wiedz, że brakuje mu wiedzy na temat czym jest witamina C, jak działa w naszym ustroju i dlaczego jest nam potrzebna, ani jak wyznaczać indywidualne (!) zapotrzebowanie na witaminę C metodą miareczkowania (przyjmowania co 15 minut określonej ilości witaminy aż do wystąpienia objawów nasycenia organizmu), dokonując w ten sposób kalibracji witaminy C, czyli ilości jaką potrzebuje Twój system w tym danym momencie. Witamina C jest bowiem substancją pełniącą tak rozmaite przydatne role, że wymyka się wszelkim z góry ustalonym „normom”. Tu nie obowiązują żadne sztywne normy, dotyczy to również dzieci: niezbyt zdrowe dzieci mają większe zapotrzebowanie na witaminę C niż ich perfekcyjnie zdrowi rodzice.
Kiedy pytasz mnie „Ile przyjmować tej witaminy C?” w zasadzie musiałabym zadać Ci pytanie „a jaki jest Twój okres półtrwania?”. Jeśli nie wiesz jaki jest okres półtrwania witaminy C w Twoim organizmie to nie wiesz ile tak naprawdę jej Twojemu organizmowi potrzeba. To naprawdę duża różnica czy osoba ma okres półtrwania (czyli wchłania połowę podanej dawki) 30 minut czy 30 godzin. Im równowaga ustroju bardziej zaburzona, tym większe ma on zapotrzebowanie na witaminę C. Dlatego człowiek całkowicie zdrowy i posiadający czysty i doskonale pracujący system będzie miał inny okres półtrwania niż człowiek nie całkiem zdrowy (nawet ten czujący się subiektywnie dobrze).
W/g Dra R. Cathcarta, który spędził całe swoje życie badając witaminę C i aktywnie lecząc nią swoich pacjentów, zdrowy człowiek może jej potrzebować 4-10 g na dobę (4.000-10.000 mg), a człowiek chory nawet kilkadziesiąt razy tyle [5]. Aby dowiedzieć się ile potrzebujesz musisz przeprowadzić kalibrację witaminy C, co oznacza miareczkowanie w celu ustalenia dawki jaka będzie optymalna dla Ciebie w danym momencie. Musisz dowiedzieć się jaka ilość witaminy C spowoduje nasycenie się Twojego organizmu. Dopiero dysponując tymi danymi możesz w skutecznych, a więc prawidłowych, dostosowanych do aktualnych potrzeb Twojego organizmu ilościach przyjmować witaminę C czy to w celach leczniczych przy jakiejś dolegliwości, czy też jako codzienny suplement czy w końcu jako czynnik wiążący toksyczne metale ciężkie aby je bezpiecznie usunąć z ustroju, co znacząco wpływa zarówno na fizyczną witalność jak i jasność umysłu. Oprócz poprawy jakości życia również je wydłuża.
Zwróćmy uwagę na szeroki przedział zapotrzebowania dla ludzi zdrowych: 4-10 gramów dziennie. Czyli jeden zdrowy będzie potrzebował nawet 2,5 raza tyle co inny zdrowy. Witamina C jak widzisz jest jedyną, która tak naprawdę nie trzyma się żadnych norm (typu zalecane spożycie dzienne 60 mg dla każdego jak leci, co jest ilością śmieszną, zapobiegać może co najwyżej wystąpieniu klinicznej postaci szkorbutu) i ma jak wspomniałam bardzo szerokie widełki, które ponadto mogą zmieniać się w zależności od różnych uwarunkowań.
Twoje zapotrzebowanie na witaminę C jest odbiciem Twojego stanu zdrowia. Im bardziej jesteś chory lub nawet na pierwszy rzut oka zdrowy jak ryba lecz przykładowo masz (o czym oczywiście nie masz bladego pojęcia) tkanki zanieczyszczone toksycznymi metalami, których w dzisiejszym powietrzu mamy sporo, tym więcej witaminy C potrzebujesz. Wiele osób nie ma pojęcia jaki NAPRAWDĘ jest stan ich zdrowia dopóki nie przeprowadzi kalibracji witaminy C! Pozornie zdrowi – lecz w rzeczywistości ich okres półtrwania może być szalenie krótki, kalibracja zamiast dać odpowiedź po kilku miareczkujących dawkach daje ją dopiero po kilkunastu czy więcej.
Mnie najbardziej odpowiada protokół kalibracji opracowany przez Dra R. Jaffe, który opracował go z myślą o detoksykacji organizmu z metali ciężkich (ołów, rtęć, arsen, nikiel, kadm), lecz jest to protokół tak uniwersalny, że może być stosowany w każdej okoliczności. Ten samodzielny test oparty na czasie półtrwania znakomicie określa fizjologiczne i funkcjonalne zapotrzebowanie na witaminę C
Za kilka dni na witrynie dostępne będzie szersze opracowanie uwzględniające cały protokół Dra Jaffe: jak w sposób prawidłowy przeprowadzić kalibrację, jak się do tego zabrać, na co zwracać uwagę oraz czy witamina C jest w stanie (i w jaki sposób) bezpiecznie usunąć toksyczne metale ciężkie z naszego organizmu, czy prawdą jest, iż powoduje utratę witaminy B12 i wiele innej cennej wiedzy. Podam też wkrótce opis metody jak wykonać domowym sposobem liposomalną postać witaminy C.
Odnośnie miejsca w którym można zakupić kwas L-askorbinowy w kilogramowym opakowaniu: w aptece niestety nie ma co szukać, tam znajdziesz tylko tabletki czyli gotowe wyroby, ale możecie kupić ją w każdym sklepie sprzedającym odczynniki chemiczne (poszukajcie w Google) lub na Allegro.
Zwracać uwagę należy na 3 rzeczy przy zakupie (dokładnie w tej kolejności):
1) czy nazwa brzmi „Kwas L-askorbinowy” (zwracać uwagę na formę L i numer CAS 50-81-7 i numer WE 200-066-2 identyfikujące substancję),
2) czy ma oznaczenie CZDA (czysty do analizy), ten spożywczy nie jest bowiem tak czysty jak CZDA (ma ok. 1 % zanieczyszczeń, choć jest trochę tańszy),
3) w jakim kraju został wyprodukowany: moja jest z polskiej firmy Stanlab, która importuje ją z Chin, będących obecnie światowym potentatem w produkcji witaminy C (jak również innych surowców farmaceutycznych) i odsprzedają innym podmiotom swoją technologię produkcji w ramach licencji. W tym artykule wyjaśniłam dlaczego ta importowana z Chin jest właśnie najlepsza, oprócz tego, że atrakcyjna cenowo (chodzi o technologię produkcji opracowaną przez właśnie chińskich naukowców): https://www.akademiawitalnosci.pl/qa-001-najczestsze-pytania-na-temat-witaminy-c/
Odniesienia:
[1] Hickey S, Saul AW (2008) Vitamin C: The Real Story, the Remarkable and Controversial Healing Factor. ISBN-13: 9781591202233
[2] Pauling L (1986) How to Live Longer and Feel Better, by Linus Pauling (Revised version, 2006) ISBN-13: 9780870710964
[3] Handbook of Chemistry and Physics (2004), CRC Press, ISBN-13: 978-0849304859
[4] https://www.doctoryourself.com/megakid.html (Ideas on how to get children to take vitamin C.)
[5] Cathcart RF (1981) Vitamin C, titrating to bowel tolerance, anascorbemia, and acute induced scurvy. Med Hypotheses. 7:1359-1376.
[6] Dean C (2006) The Magnesium Miracle. (2006) ISBN-13: 9780345494580
[7] https://www.doctoryourself.com/kidney.html
[8] https://www.doctoryourself.com/gums.html (Healing gums with buffered ascorbate.)
See also: Riordan HD, Jackson, JA (1991) Topical ascorbate stops prolonged bleeding from tooth extraction. J Orthomolecular Med, 6:3-4, p 202. https://www.orthomolecular.org/library/jom/1991/pdf/1991-v06n03&04-p202.pdf or https://www.doctoryourself.com/news/v3n18.txt
[9] https://lpi.oregonstate.edu/infocenter/vitamins/vitaminC/vitCform.html (Information about different forms of vitamin C)
[10] https://www.doctoryourself.com/bioflavinoids.html
Przydatne linki:
https://orthomolecular.org/resources/omns/v05n10.shtml
https://lpi.oregonstate.edu/infocenter/vitamins/vitaminC/
https://www.doctoryourself.com/
https://www.vitamincfoundation.org/
https://www.naturalnews.com/vitamin_C.html
Powyższa treść pochodzi ze strony www.AkademiaWitalnosci.pl